يازدهمين همايش سراسري سم شناسي و مسموميت ها

سم شناسی علمی است که اثرات سموم و داروها در مقادیر زیاد و مسمومیت حاصل از آنها را مطالعه می کند. سموم از نظر ماهیت مواد تشکیل دهنده به 2 نوع طبقه بندی می شوند:

1.Poison: به سمومی گفته می شود که ماهیت شیمیایی ساده دارند مثل آلکالوئیدها و داروها اغلب به عنوان Poison محسوب می شوند.

 2.Toxin: سمی که ماهیت پروتئینی دارد و از گیاهان آلی و حیوانات و باکتری های پاتوژن تولید می شود. سم بوتولیسم که از باکتری کلستریدیوم بوتولونیوم به دست می آید.

مسمومیت (Poisoning): آسیب یا مرگ ناشی از سم را مسمومیت گویند.

                                       1.نوع ماده سمی

شدت مسمومیت بستگی دارد به       2.مقدار سم

                                       3.طول مدت تماس

                                       4.راه ورود ماده سمی

داروها مرز مشخصی برای تاثیرگذاری دارند از آن به بعد باعث مسمومیت می شوند.

شاخه های سم شناسی:

سم شناسی پزشکی قانونی Forensic Toxicology: بررسی علل مرگ و تجسس های بعد از مرگ را شامل میشود.

سم شناسی بالینی Clinical Toxicology: درباره روش درمان انواع مسمومیت ها بحث می کند.

سم شناسی محیطی Environmental Toxicology: در مورد آلودگی های شیمیایی در محیط زندگی انسان و حیوانات بحث می کند.

سم شناسی صنعتی یا شغلی Industrial Toxicology: بازرسی کردن حد مجاز سموم در محیط کار.

تمام مواد توانایی تبدیل به سم را دارند به عنوان مثال اکسیژن اگر به صورت overdose وارد بدن شود منجر به مسمومیت می شود برای نمونه به سندرم تنفسی حاد دیسترس می توان اشاره کرد. Acute Respiratory Distress Syndrome: ARDS

علل مسمومیت:

1. مسمومیت عمدی یا suiciede: 70 الی 80 درصد این نوع مسمومیت ها برای تحت تاثیر قرار دادن اطرافیان انجام می شود که اصطلاح  A cry for help  را در این مورد به کار می برند.

2. مسمومیت جنایی یا دگرکشی

3. مسمومیت مزمن ناشی از داروها: در اثر دوز زیاد دارو یا عدم کارکرد سیستم متابولیک بدن ( مثل کبد)

انواع مسمومیت:

1.مسمومیت دارویی:

- داروهای دسته بنزودیازپینی Benzodiazepine که شامل دیازپام، کلرودیازپوکساید، لورازپام و اگزازپام

- داروهای TCA:  Three Cyclic Antidepressants ضد افسردگی 3 حلقه ای که شامل ایمی پرامین، نورتریپتیلین، آمی تریپتیلین و دزی پرامین

- داروهای دسته ی بلاکر شامل: پروپرانول (داروی ضد بی نظمی قلب)، آتنولول.

- داروهای کلسیم بلاکر مثل نیفدیپین Nifdepine (داروی درمان آرتیمی)

- مسمومیت توسط سایر آنتی دپرسانت ها: مثل نلوکسیتین، داروهای ضد تشنج مانند فنوباریتال، فنی توئین.

نکته: داروی استامینوفن اگر با الکل مصرف شود باعث مسمومیت شدید کبد می شود.

2.آفت کش ها:

- دسته  ارگانو فسفره مثل پاراتیون، مالاتیون( به صورت مایع)، سارین و تابون (به صورت گاز)

- کاربامات

- پاراکوات (برای از بین بردن علف هرز)

3.مواد شیمیایی و متفرقه

- مثل هیدروکربن ها (مانند نفت و بنزین)

- فلزات سنگین (جیوه، سرب، آرسینیک)

- مواد شوینده، مواد سفید کننده، مونوکسید کربن (CO)

- اپیوئیدها (مثل تریاک)

- سیانیدها        - اتانول (الکل اتیلیک)

- انواع الکل ها : - متانول (الکل متیلیک)

                     - اتیلن گلیکول (ضد یخ حاوی اتیلین گلیکول است که طمع شیرین دارد و باعث مسمومیت میشود بیشتر در سگ و گربه)